Probiotyki mogą uratować przed biegunką podróżnych

Popularnie określana jako „zemsta Faraona” czy „klątwa Montezumy” biegunka podróżnych to jedna z najczęstszych przyczyn nagłego pogorszenia samopoczucia u turystów.

Zdaniem ekspertki z Katedry Dietetyki-Zakładu Żywienia Człowieka ŚUM problemy te nie są przypadkowe. Nagła zmiana diety, inny skład bakteryjny wody, stres związany z podróżą, a także zmiana stref czasowych to silne stresory dla układu pokarmowego.

Ich konsekwencją jest często zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej – zjawisko znane jako dysbioza. W takim środowisku szkodliwe mikroorganizmy mają łatwiejszy dostęp do organizmu, a naturalne mechanizmy obronne stają się mniej skuteczne.

Jak podkreśliła dr Słoma-Krześlak, zamiast więc skupiać się wyłącznie na leczeniu objawów, współczesna medycyna coraz częściej kładzie nacisk na świadomą profilaktykę. Kluczową rolę w tej strategii pełnią probiotyki – żywe drobnoustroje, które odpowiednio dobrane mogą skutecznie przygotować organizm na trudy podróży.

Ekspertka wskazała, że skuteczność probiotyku zależy przede wszystkim od jego szczepu, co w środowisku naukowym określa się mianem „szczepozależności”. Oznacza to, że nie każdy produkt dostępny na rynku z napisem „probiotyk” spełnia te same funkcje. Tylko niektóre szczepy posiadają potwierdzone działanie w zakresie ochrony przed biegunką podróżnych.

Szczególną uwagę naukowcy zwracają na trzy wyselekcjonowane mikroorganizmy: Saccharomyces boulardii, Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) oraz Lactiplantibacillus plantarum 299v. Każdy z tych szczepów działa w odmienny sposób, ale razem tworzą wielowarstwową ochronę przed infekcjami jelitowymi.

S. boulardii to drożdżowy probiotyk znany ze swojego działania przeciwzakaźnego i przeciwzapalnego, skutecznie ograniczający ostre objawy i redukujący ryzyko nawrotów. L. rhamnosus GG chroni nabłonek jelitowy poprzez tworzenie warstwy biofilmu oraz wspiera reakcje immunologiczne. Z kolei L. plantarum 299v wzmacnia fizyczną strukturę bariery jelitowej, stymulując produkcję mucyny i zapobiegając przenikaniu patogenów do organizmu.

Jak przypomniano w komunikacie ŚUM, dowody naukowe potwierdzają ich skuteczność. W jednym z badań osoby podróżujące do Azji, Ameryki Południowej i Afryki, które przyjmowały LGG jeszcze przed wyjazdem, miały niemal o połowę niższe ryzyko wystąpienia dolegliwości pokarmowych w porównaniu z grupą placebo.

Skuteczność S. boulardii wykazano m.in. u dzieci z ostrą biegunką infekcyjną, gdzie już po trzech dniach suplementacji ponad 80 proc. z nich wracało do zdrowia. L. plantarum 299v, polecany m.in. olimpijczykom podczas igrzysk w Rio, potwierdził swoją wartość w trudnych warunkach wysokiego ryzyka mikrobiologicznego.

Eksperci zalecają rozpoczęcie suplementacji około tygodnia przed wyjazdem i kontynuowanie jej przez cały czas pobytu. Warto jednak pamiętać - wskazano w komunikacie ŚUM - że wybór preparatu musi opierać się na znajomości jego pełnej, trzyczłonowej nazwy – obejmującej rodzaj, gatunek i oznaczenie szczepu – oraz odpowiednio wysokiej liczbie żywych komórek. Probiotyki powinny być zażywane najlepiej w trakcie posiłku, unikać należy ich łączenia z gorącymi napojami oraz uszkadzania kapsułek, jeśli są one dojelitowe.

ŚUM zwrócił uwagę, że choć probiotyki stanowią istotny element ochrony, nie mogą być traktowane jako jedyne zabezpieczenie. Zasady higieny, bezpieczne wybory żywieniowe, unikanie wody z niepewnych źródeł i ewentualne szczepienia to kolejne elementy skutecznej prewencji zdrowotnej podczas wyjazdów.

Jak podkreśliła dr Małgorzata Słoma-Krześlak, profilaktyka probiotyczna nie jest zarezerwowana wyłącznie dla osób z grupy ryzyka – powinna być świadomym wyborem każdego, kto chce uniknąć przykrych niespodzianek i cieszyć się pełnią wakacyjnego wypoczynku. (PAP)

jms/ agt/